تعریف دوپینگ
واژه
دوپینگ از زبان آفریقای جنوبی مشتق شده است.اشاره به یک نوشیدنی الکلی
باستانی دارد که به عنوان محرک در مراسم رقص استفاده می گردید.بتدریج این
واژه استقاده گسترده تری کرد و در ورزش امروز به معضلی تبدیل شده است.این
واژه در دنیای امروز به معنای استفاده ورزشکار از مواد یا روش هایی است که
به قصد افزایش کارآیی در ورزش انجام می شود.
دوپینگ
به معنای استفاده از مواد متعلق به گروه داروهای ممنوع،محدود شده و یا
استفاده از روشهای گوناگون غیرمجازی میباشد.به قول خوان آنتونیو سامارانش
رییس کمیته بین المللی المپیک،دوپینگ نوعی تقلب است که از جنبه های مختلف
منجر به انحطاط و مرگ میشود:
از رخدادهای مهم در تاریخ دوپینگ می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
اولین مورد مرگ ورزشکاران در سال1886 رخ داد که یک دوچرخه سوار به نام لینتون در اثر استفاده بیش از حد داروی تری متیل درگذشت.
در مسابقات المپیک یک دونده ماراتن به نام توماس هیکس در اثر مصرف برندی و استریکلین در شرف مرگ قرار گرفت.
دهه
1950-روس ها از هورمون های مردانه برای افزایش قدرت و نیرو استفاده نمود و
آمریکایی ها نیز استروییدها را به این منظور استفاده نمودند.
1960-دوچرخه سوار دانمارکی در المپیک رم به علت مصرف بیش از حد آمفتامین ها فوت کرد.
1964-افزایش قابل توجهی در ظاهر عضلان ورزشکاران در المپیک دیده شد که شک در مصرف داروها را برانگیخت.
1967-کمیته بین المللی المپیک بعد از مرگ تامی سیمپسون به علت مصرف غیر از آمفتامین ها واکنش نشان داد.
1968-این کمیته با تعریفی از دوپینگ لیست داروهای غیرمجاز را ارایه داد و بدین ترتیب انجام آزمایش در بازیهای المپیک شروع شد.
1988-در
المپیک سئول،تست بن جانسون از نظر مصرف استروئید های آنابولیزان خلع و از
ورزش محروم گردید. همچنین دو وزنه بردار بلغاری که به مقام نخست المپیک دست
یافته بودند به علت دوپینگ محروم شدند.
1994-دیه
گو مارادونا فوق ستاره فوتبال آرژانتین در مسابقات جام جهانی 1994 آمریکا
به علت مصرف داروهای محرک از همراهی با تیمش محروم گردید و بدین ترتیب
آرژانتین بدون مارادونا از آن دوره مسابقات حذف گردید.
2000-برای
مبارزه هر چه شدیدتر با این پدیده شوم،کمیته مبارزه با دوپینگ تشکیل شده و
آماده برخورد جدی با متخلفین در مسابقات المپیک 2000 سیدنی می باشد.
علل مخالفت با دوپینگ
اصولاً چرا علی رغم آنکه دوپینگ با افزایش کارآیی ورزشکاران همراه است با آن مخالفت میشود؟
مبارزه بر علیه دوپینگ بر سه اصل استور است:
احترام به اخلاق پزشکی و ورزشی
محافظت از سلامت ورزشکاران
فراهم آوردن محیطی برابر برای تمامی ورزشکاران
داروهای دوپینگی
چه طبقاتی از داروها جزو موارد دوپینگ محسوب میشوند؟
این داروها معمولاً در پنج گروه دارویی طبقه بندی می شوند:
الف)داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی:از این رده میتوان آمفتامین،کوکائین،افدرین،پسودو افدرین،فلیل پروپانولامین و ...را نام برد.
ب)داروهای مخدر:از این داروها میتوان از هروئین،مورفین،متادون و ... نام برد.
ج)استروئیدهای آنابولیک:داروهایی نظیر ناندرولون،تستوسترون،اکسی متولون،استانوزولول و ... در این گروه جای میگیرند.
د)داروهای ادرارآور:در این گروه میتوان از فوروسماید،تیازید،اسپیرونالاکتون و ... نام برد.
ه)هورمونهای پپتیدی وگلیکوپروتئینی و آنالوگهای آنها:داروهایی مثل هورمون رشد اریتروپویتین و ... در این دسته جای میگیرند.
با
این حال برخی از داروها نیز موجودند که مصرف آنها تا حد خاصی بلامانع است
ولی استفاده بیش از حد مجاز آنها دوپینگ تلقی می شود.از این میان می توان
از الکل،ماری جوآنا(حشیش)،داروهای بیحس کننده موضعی،کورتیکوستروئیدها و
بتابلوکرها نام برد.
دوپینگ دارویی:
تاریخچه
مصرف داروهای محرک در المپیک تقریباً به همان قدمت المپیکهای جدید است. در
سال 1904 توماس هیکس آمریکایی برنده دو مارتن در سنت لوئیزاز معجون محرک و
نشئه آور استریکنین و کنیاک کمک گرفت تا به امروز که شیوع وسیع تری در
بین ورزشکاران و حتی افراد عادی دارد.در گزارشی که دو سال پیش انتشار یافت
آمده بود که از هر 15 دانش اموز آمریکایی یک نفرشان با استفاده از دارویی
به نام Gevral protein که در بازار آمریکا زیاد است دوپینگ می کند.
داروهای محرک که به عنوان دوپینگ مورد استفاده قرار می گیرند به 5گروه تقسیم می شوند:
1. استروئیدهای آنابولیک
2. داروهای محرک سیستم اعصاب مرکزی
3. داروهای قلبی عروقی
4. داروهای ویتامین دار و پروتئین ساز
5. داروهای متفرقه
دوپینگ با داروهای معمولی
آیا دوپینگ تنها از طریق تزریق داروهای پیچیده و یا کمیاب صورت می گیرد؟
خیر،بسیاری
از داروها و فراوردههای ساده ای که حتی نیاز به نسخه پزشک ندارد(نظیر
داروهای ضدسرفه،ضدسرماخوردگی و...)ممکن است حاوی موادی باشد تست دوپینگ را
مثبت نماید.به همین جهت قبل از مصرف هر گونه داروو توسط ورزشکار باید با
پزشک مشورت شود.
عوارض با دوپینگ
از
عواض جانبی استروئیدهای آنابولیک (نظیر تستوسترون،ناندرولون و ...)که گاهی
توسط ورزشکاران مورد سوءاستفاده قرار میگیرد چه میدانید؟
این
داروها دارای عوارض جانبی بسیاری هستند که برخی از آنها برگشت پذیر و بعضی
دیگر غیرقابل برگشت می باشند از جمله میتوان موارد ذیل را نام برد
الف)عوارض
قلبی و عروقی:احتباس آب و نمک،افزایش حجم خون،ازدیاد فشار خون،افزایش چربی
های خون،بی نظمی ریتم قلب،تغییر ابعاد قلب،انفارکتوس فلبی و سکته مغزی
ب)عوارض کبدی:اختلال کبدی،اختلال در عملکرد کبدی،افزایش آنزیم های کبدی،یرقان و سرطان کبد.
ج)عوارض
جانبی خاص مردان:کاهش تعداد اسپرم ها،تحلیل رفتن بیضه ها،عقیمی،بزرگ شدن
پستان ها،احساس دفع فوری و مکرر ادرار،کاهش توانایی جنسی.
د)
عوارض جانبی خاص زنان:اختلال در قاعدگی،هیرسوتیسم(رشد زیاد مو در نواحی
غیر طبیعی مثلاً در صورت خانم ها)،تاسی،کلفت شدن صدا،تحلیل پستانها،سرکوب
شیردهی،پوست چرب و آکنه.
ه)عوارض جانبی در پسران نابالغ:بسته شدن زودرس غضروف های رشد و توقف رشد قدی،رشد غیرطبیعی مو،تیرگی پوست
و)عوارض
روانی:افسردگی،هیجان بیش از حد،پرخاشگری،بی ثباتی عاطفی،حالت تهاجمی و
خشونت،بی خوابی،اضطراب،اختلالات شخصیت و وابستگی روانی به دارو.
دوپینگ خونی
دوپینگ خونی چیست و در چه ورزش هایی استفاده می شود؟
تزریق
خون به یک فرد با سطح طبیعی گلبول قروز در جهت افزایش هموگلوبین را دوپینگ
خونی می گویند.هدف از این کار افزایش توانایی حمل اکسیژن در خون و
بنابراین افزایش قدرت استقامتی آن شخص میشود.انتقال خون میتواند از یک
دهنده با گروه خونی مشابه و سازگار (انتقال همسان)انجام شود و یا تزریق
مجدد خون فرد به خودش بعد از یک دوره ذخیره صورت گیرد(انتقال از خود)بدین
ترتیب افزایش ناکهانی توده گلبولهای قرمز با انتقال گلبولها به فرد موجب
افزایش توان هوازی حداکثر و آمادگی جسمانی هوازی یم گردد.با توجه به اینکه
دوپینگ خونی مقاومت را افزایش می دهد استفاده از آن در ورزشهای استقامتی
مثل اسکی،دو ماراتن و دوچرخه سواری گزارش شده است.
منبع : masterdoc.ir