آلیاژ
آلیاژ مخلوط یا محلول جامد فلزی
متشکل از یک فلز اصلی که آن را فلز پایه میگویند با یک یا چند عنصر فلزی و
یا غیرفلزی است. آلیاژ معمولاً خواصی متفاوت از عناصر تشکیل دهنده خود
دارد. بسته به میزان همگنی در اختلاط عناصر، آلیاژ میتواند تک فاز یا چند
فازی باشد. هدف از آلیاژسازی، تغییر و بهبود خواص ماده مانند چقرمگی،
استحکام، سختی و غیرهست. خواص فیزیکی آلیاژ با نمودار فازی توصیف میشود.
انواع آلیاژها
آلیاژها
را با توجه به فلز پایهشان به دو دستهٔ آهنی و غیرآهنی تقسیم میکنند.
آلیاژهای آهنی، آلیاژهایی هستند که فلز پایه در آنها آهن است. از مهمترین
آنها میتوان به فولاد اشاره کرد. در مقابل، تمام آلیاژهایی که فلز پایه
در آنها، فلزی غیر از آهن است، آلیاژهای غیرآهنی خوانده میشود.
آلیاژهای آهنی
فلز پایه در این آلیاژها آهن است. بسته به میزان کربن ترکیب شده در آن، به دو دسته فولادها و چدنها تقسیم میشوند.
فولاد
وجود
کمتر از ۲ درصد تا ۰٫۰۲ کربن در آهن، فولاد را به وجود میآورد. اضافه
کردن عناصر دیگر غیر از کربن، هرکدام خواص متفاوتی به فولاد میدهد. منگنز
سبب سختی فولاد، نیکل باعث جلوگیری از خوردگی فولاد، تنگستن باعث محکمی و
وجود کروم و نیکل سبب ضدزنگ شدن فولاد میشود. آهن ورزیده نیز آلیاژی است
با کربن کم که در ساختن میخ پرچ، لوله آب، زنجیر و غیره به کار میرود.
چدن
وجود بیش از ۲ تا ۶ درصد کربن در آهن، تشکیل چدن میدهد.
آلیاژهای غیرآهنی
فلز
پایه در این آلیاژها، فلزی غیر از آهن است. مفرغ، برنج و بسیاری آلیاژهایی
که میشناسیم، آلیاژهای غیرآهنی هستند. امروزه بیشتر چیزهای فلزی که
استفاده میکنیم از آلیاژها ساخته شدهاند. کمتر اتفاق میافتد که از فلزات
به شکل خالص استفاده شوند. حتی طلا و نقره هم به صورت آلیاژ استفاده
میشوند.
ملغمه نقره: آمالگام دندانی آلیاژی از نقره و جیوه است که از
آن برای تهیه مواد پرکننده دندان هم استفاده میشود. در این آلیاژها فلز
پایه، جیوه است.