تحقیق کامل درباره خانواده
تحقیق درباره خانواده
خانواده
در
جوامع انسانی، خانواده به گروهی از افراد گفته می‌شود که با یکدیگر از
طریق هم‌خونی، تمایل سببی، و یا مکان زندگی مشترک وابستگی دارند. خانواده
در بیشتر جوامع، نهاد اصلی جامعه‌پذیری کودکان است. سازمان ملل متحد (۱۹۹۴)
نیز در آمار جمعیتی خود، خانواده را چنین تعریف می‌کند: «خانواده یا
خانوار به گروه دو یا چند نفره‌ای اطلاق می‌شود که با هم زندگی می‌کنند؛
درآمد مشترک برای غذا و دیگر ضروریات زندگی دارند و از طریق خون،
فرزندخواندگی یا ازدواج، با هم نسبت دارند. در یک خانواده ممکن است یک یا
چند خانواده زندگی کنند، تمام خانوارها، هم خانواده نیستند.»
خانواده از منظر اسلام:
خانواده
از ابتدای تاریخ تاکنون به عنون اصلی‌ترین نهاد اجتماعی، زیربنای جوامع و
خاستگاه فرهنگ‌ها، تمدن‌ها و تاریخ بشر بوده است. پرداختن به این بنای مقدس
و بنیادین و هدایت آن به جایگاه واقعی اش، همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ
انسانی و غفلت از آن، موجب دور شدن بشر از حیات حقیقی و سقوط به ورطه
نابودی بوده است.
اسلام به عنوان مکتبی انسان‌ساز، بیشترین توجه را به
والایی خانواده دارد. از این رو، این نهاد مقدس را کانون تربیت می‌شمرد.
نیک‌بختی و بدبختی جامعه انسانی را نیز به صلاح و فساد این بنا وابسته
می‌داند و هدف از تشکیل خانواده را تأمین نیازهای عاطفی و معنوی انسان از
جمله دست‌یابی به آرامش برمی‌شمارد.
تعریف خانواده از منظر قرآن
اهمیت
خانواده و نقش آن در جامعه بشری از رهاورد تأمل و تفکر در دو بعد وجودی
انسان آشکار می گردد. خانواده یک واحد اجتماعی است که هدف از آن در نگاه
قرآن، تأمین سلامت روانی برای سه دسته است؛ زن و شوهر، پدر و مادر و
فرزندان. همچنین هدف، ایجاد آمادگی برای برخورد و رویارویی با پدیده های
اجتماعی است.
در آیه 74 سوره فرقان می خوانیم: «والذین یقولون ربّنا هب
لنا من أزواجنا قرّة أعین واجعلنا للمتقین إماماً» و کسانی که می گویند
خدای ما، ما را از همسرانمان نور چشمان ببخش و ما را رهبر پرهیزکاران
گردان. این آیه بر اهمیت خانواده و پیش آهنگی آن در تشکیل جامعه نمونه
انسانی اشاره دارد، چنان که پیوندهای سالم و درخشان خانوادگی را ایده آل
پرهیزکاران معرفی می کند.
در درون واحد اجتماعی خانواده پدر و مادر از
آغاز تولد کودکان به عنوان الگو برای آنان مطرح هستند، نقش و معنای اهمیت
خانواده در بهسازی وضعیت بشر نیز در همین واقعیت نهفته است. در نگاه
پیشوایان دین، باورها، چگونگی زندگی، عادت ها، تمایلات و اهداف والدین از
مهمترین عوامل تأثیرگذار بر کودکان هستند. بنابراین نوع رفتار والدین در
هماهنگ سازی خواست ها و تمایلات خودشان از یک سو و تمایلات خانوادگی و
اجتماعی از سوی دیگر و همچنین تلاش پیوسته آنان برای تأمین رفاه و سلامتی
روانی خانواده و نوع برخوردشان با وظایف دینی و اجتماعی از عوامل ایجاد
هسته تعاون و همکاری اجتماعی در کودک شمرده می شوند.
ارزش خانواده پیش
از هر چیز بر پایه مودّت و دوستی بین اعضای آن استوار است؛ اعضایی که انجام
حقوق متقابل، آنان را در کنار یکدیگر نگاه داشته است و اگر این جریان بر
اساس دوستی و تفاهم و برکنار از منیت ها ادامه یابد به کمال انسانی مورد
انتظار خواهد انجامید. از نگاه قرآن، خانواده، مدرسه محبت و دوستی است؛ در
آیه 21 سوره روم آمده است: «و من آیاته أن خلق لکم من أنفسکم أزواجاً
لتسکنوا الیها و جعل بینکم مودّة و رحمة إنّ فی ذلک لآیات لقوم یتفکّرون».
از نشانه های او این است که از خود شما جفت هایی برای شما آفرید تا نزد
ایشان آرامش یابید و میان شما دوستی و مهربانی برقرار ساخت. همانا در این
نشانه هایی است برای آنان که می اندیشند.
اهمیت روان شناختی خانواده
مهمترین
عامل اجتماعی شدن در زندگی هر انسان ، تجارب دوران کودکی وی در محیط
خانواده است. فضای خانواده آکنده از مهر و محبت ، فداکاری و گذشت ، صمیمیت و
گرمی و در عین حال گاهی توام با حسادت و رشک ، دشمنی و کینه توزی ، نفرت و
خشم است. کودکان در جریان اجتماعی شدن اینگونه عواطف را در کنار والدین و
خواهران و برادران خود تجربه می‌کنند. اعضای خانواده آنقدر به هم
وابسته‌اند که هر نوع مشکل یا مسئله یک عضو خانواده بطور مستقیم یا غیر
مستقیم بر زندگی سایر اعضا تاثیر می‌گذارد. از طرف دیگر خانواده به دلیل
همین نفوذ و تاثیر بر افراد ، گاهی به عنوان روشی برای درمان اختلالات بکار
می‌رود. روان شناسان بالینی و مشاوره گاهی ترجیح می‌دهند در درمان یک فرد ،
همه اعضای خانواده را از نزدیک ملاقات کنند.
خانواده ازدیدگاه قرآن
از
دیدگاه قرآن، اصولاً خلقت انسان ها جفت جفت است. هیچ مردی و هیچ زنی نیست
که برای او جفتی خلق نشده باشد. اینها به حسب فطرت خود، در پی یافتن جفت
خود کوشش و تلاش می کنند و هر کدام با تاکتیک مخصوص خود، این وظیفه فطری را
انجام می دهند. مرد با تاکتیک مردانه خود و زن با تاکتیک زنانه خود و
سرانجام همدیگر را می جویند و کامل می کنند. منطق قرآن در این باره چنین
است:.
1. وَخَلَقْناکُمْ أزْواجاً؛(4).
ما شما را جفت جفت آفریدیم.
2. وَمِنْ ایاتِهِ أنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أنْفُسِکُمْ أزْواجاً لِتَسْکُنُوا إلَیْها وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً؛(5).
یکی
از آیات قدرت خداوند این است که برای شما از جنس خودتان همسر آفریده تا
وسیله سکون و آرامش شما باشد و در میان شما دوستی و رحمت قرار داده است.
3. وَاللّهُ خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ جَعَلَکُمْ أزْواجاً؛(6).
خداوند شما را از خاک و سپس از نطفه آفرید و شما را جفت جفت گردانید.
4.
فِاطِرُ السَّمواتِ وَالأرْضِ جَعَلَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أزْواجاً
وَمِنَ الأنْعامِ أزْواجاً یَذْرَؤُکُمْ فیهِ لَیْسَ کَمِثْلِهِ
شَىْء؛(7).